Geschiedenis
In 1945 opgerichte BNMO pionierde in veteranenzorg en gehandicaptensport
80 jaar inzet voor beschadigde militairen
De Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en dienstslachtoffers (BNMO) viert op zaterdag 30 augustus zijn 80-jarig bestaan met onder meer een forum over ’80 jaar belangenbehartiging, lotgenotencontact, samenwerking en toekomstbestendigheid’, mini-Invictus Games en de presentatie van een boek over de geschiedenis van de BNMO en de rol van de wereldberoemde actrice Audrey Hepburn daarin. Voorts gaat met de (symbolische) uitreiking de eerste draaginsignes voor de erkende militaire oorlogs- en dienstslachtoffers een lang gekoesterde wens van de BNMO in vervulling.
De BNMO werd niet toevallig net na de Tweede Wereldoorlog op 25 augustus 1945 opgericht. De behoefte aan de bond ontstond al na de meidagen van 1940 toen bleek dat de Nederlandse overheid gewonde militairen na een korte behandeling in de steek liet. Dankzij een particulier initiatief werden zij opgevangen op landgoed ‘Kareol’ in Aerdenburg dat als herstellingsoord was ingericht. Daarmee werd niet alleen de kiem gelegd voor de bond, maar ook voor het kort na de oorlog geopende Militair Revalidatie Centrum in Doorn. De BNMO stelde zich in 1945 tot doel de belangen van de gewonde (oud-) militairen, hun gezinnen en weduwen te behartigen en te strijden voor goede nazorg en betere (invaliditeits)pensioenen.
Mede dankzij een inzamelingsactie van de wereldberoemde filmster Audrey Hepburn kon in 1958 door koningin Juliana het BNMO-woonoord voor invalide militairen worden geopend. Voorts stond de BNMO aan de basis van onder meer de World Veterans Federation (1950) en de Nederlandse Invaliden Sportbond (1961), nu Gehandicaptensport Nederland. In 1984 opende koningin Beatrix, de beschermvrouw van de BNMO, het BNMO-centrum dat nu als onderdeel van het Nederlands Veteraneninstituut nog steeds als zorgcentrum voor veteranen fungeert. De BNMO droeg zo niet alleen bij aan de totstandkoming van het veteranenbeleid in Nederland, maar ook aan het Veteraneninstituut (2000) en de Veteranenwet (2012). Sinds 2014 heeft de BNMO zich ook opengesteld voor medewerkers van de NS, politie, brandweer, ambulance en boa’s die door hun werk beschadigd zijn geraakt. Zij kunnen met partners en andere gezinsleden ook deelnemen aan de verbindende en versterkende programma’s die de BNMO al vanaf de jaren zeventig aanbiedt aan beschadigde militairen en hun thuisfront.
De viering op 30 augustus bij het Nederlands Veteraneninstituut in Doorn begint met een ochtendgedeelte met speciale genodigden, onder wie een vertegenwoordiger van het Koninklijk Huis, Kamerleden, de Nationale Ombudsman, de HDP van het ministerie van Defensie, de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, vertegenwoordigers van de vier krijgsmachtdelen, de Korpsleiding Nationale Politie, het Vfonds en vele anderen. Daarin zullen ook de toekomstplannen van de BNMO worden toegelicht in een continue veranderende wereld, die zich kenmerkt door toenemende gewapende conflicten, met alle gevolgen voor militairen van dien. Het middagprogramma bestaat uit tal van sportieve en creatieve activiteiten voor BNMO-leden, hun gezinnen en de symbolische uitreiking van de eerste draaginsignes voor de erkende militaire oorlogs- en dienstslachtoffers.
Het begin: Huize Kareol
In oktober 1940 verscheen het eerste nieuwsblad de Kareoler vanuit het herstellingsoord Huize Kareol. Hier werden gedurende de Tweede Wereldoorlog gewonde Nederlandse militairen opgevangen en verzorgd. Het blad had als doel: dat er een contact bleef bestaan tusschen alle patiënten, verzorgster en personeel, welke op het Kareol zijn geweest en nog zullen komen, zoodat de ware kameraadschap welke wij allen in het Kareol hebben leeren kennen bij ons allen zoo zal blijven.”
De uitgaven van de Kareoler vormden een band waaruit vrijwel direct na de oorlog de bond is ontstaan. De Bond van Nederlandse Militaire Oorlogsslachtoffers werd op 25 augustus 1945 officieel opgericht. De BNMO behartigde de belangen van de gewonde (ex-)militairen, maar ook van de partners en van de weduwen. Dit deden ze door bij de overheid te strijden voor een beter invaliditeitspensioen, een beter nabestaandenpensioen en voor goede nazorg. De BNMO nam hierbij zelf ook initiatieven, zoals een onderling netwerk, lotgenotenbijeenkomsten, sportevenementen, de oprichting van het BNMO-Woonoord in 1957 en het BNMO-Centrum in 1983. De officiële opening van het Centrum werd op 15 mei 1984 verricht door (toenmalig) Koningin Beatrix. In 1977 besliste de Algemene Vergadering van de BNMO dat de afkorting ook de term dienstslachoffers zou gaan bevatten voor hen die tijdens hun dienst een aandoening hebben opgelopen, dat vervolgens door de werkgever werd erkend als een aandoening met dienstverband.
Oprichting diverse initiatieven
Willem (Bib) van Lanschot wist van de BNMO een professionele organisatie te maken. Onder andere door goede doelenacties en loterijen. In dat kader richtte de BNMO in 1970 de Stichting Fondsenwerving Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers (SFMO) op. Zij onderhoudt met de BNMO een subsidierelatie. De SFMO heet sinds 2007 het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg (Vfonds).
In 1960 richt de BNMO samen met het Militair Revalidatie Centrum (MRC) de Nederlandse Invaliden Sportbond op tegenwoordig Gehandicaptensport Nederland. Ook was de BNMO betrokken bij de oprichting van de World Veterans Federation (WVF)(1950). Het verzoek aan de overheid om haar bijdrage te leveren aan de nazorg voor veteranen en dienstslachtoffers resulteerde in het jaar 2000 in de oprichting van het Veteraneninstituut (VI) In dit initiatief trokken onder meer de BNMO, het Veteranen Platform (VP) en het ministerie van Defensie gezamenlijk op. Omdat de uitvoering van zorgtaken en belangenvereniging soms lastig werkt en omdat er behoefte is aan verbreding van de dienstverlening werd de BNMO in 2007 gesplitst: Stichting de Basis werd geboren. De Basis nam vanaf dat moment de zorgverleningstaken op zich en de BNMO ging verder als zelfstandige vereniging. Met ingang van 1 januari 2021 is Stichting De Basis opgegaan in het NLVi.
Verbreding
Op 29 november 2014 heeft de Bondsraad van de BNMO het besluit genomen om haar doelgroepen te verbreden. Vanaf dat moment kunnen geüniformeerden met een dienstverbandaandoening al dan niet erkend door de eigen organisatie en hun directe achterban zich aanmelden als lid. Naast de politieman/vrouw zijn ook (oud) medewerkers van o.a. ambulance- en brandweermedewerkers meer dan welkom.
Geschiedenis Het Woonoord
Tijdens de tweede wereldoorlog (1944-1945) ontstond de BNMO ofwel: de Bond Nederlandse Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers. Een bond die zich sterk wilde maken voor de belangen van gehandicapte militairen en/of na overlijden hun achterblijvende partners. Dit deden ze onder andere door geld in te zamelen, wetgeving te stimuleren en juridische ondersteuning te bieden. Begin jaren ‘70 ontstond er een bewustwordingsproces dat er steeds meer (oud)militairen niet alleen kampten met lichamelijke maar ook met psychische problemen. De aandacht voor deze doelgroep groeide wat onder meer resulteerde in de beginjaren ‘80 met de bouw van Het Woonoord. Intensieve zorg voor niet alleen de gehandicapte (oud)militair, maar zeker ook voor zijn partner. Op hetzelfde terrein in Doorn verrezen ook een hotel, een trainings- en nazorgcentrum voor BNMO-leden met ingrijpende/traumatiserende ervaringen.
Het eerste jaar werd het geheel vanuit particulieren gefinancierd, maar al gauw was duidelijk dat dit erg kostbaar was en begin ’84 werd Het Woonoord een AWBZ-gefinancierde instelling. De huidige doelgroep in Het Woonoord is nog altijd de oorspronkelijke, maar als er onvoldoende aanbod is wordt er ook gekozen voor niet-militairen. Wel is het zo dat ouderdomsproblemen ook bij de (oud)militairen steeds meer op de voorgrond treden en heeft de keuze te gaan wonen op Het Woonoord in Doorn te maken met de wens van mensen om in een omgeving verzorgd te worden waar lotgenoten, met dezelfde beroepsachtergrond wonen. Tegenwoordig kan elke (oud) geüniformeerde in publieke dienst die bij de uitoefening van de functie fysiek of mentaal beschadigd is geraakt lid worden van de BNMO. Dit lid kon met de juiste AWBZ-indicatie komen wonen op Het Woonoord.
Met de komst van het nieuwe gebouw (hotel, restaurant, kantoor en vergader locatie) is verschuiving in gang gezet, als het gaat om het woonoord. Het woonoord is uiteindelijk ten val gekomen. Ook zijn de diverse bungalows overgegaan naar een andere eigenaar. Het was een flinke klus om de mensen die nog in een bungalow woonachtig waren, daar te kunnen blijven huisvesten. Op het terrein is inmiddels ook een hoogbouw verrezen, dat toegankelijk is voor niet-militairen. De BNMO zet zich nog dagelijks in om de belangen voor de oorspronkelijke bewoners te monitoren.